Rui mè là gì? Tầm quan trọng và cách lựa chọn cho rui mè nhà gỗ

Nhà gỗ truyền thống là biểu tượng của nét đẹp văn hóa và kiến trúc đặc trưng của người Việt, trong đó mái nhà đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ ngôi nhà khỏi tác động của thời tiết. Một trong những bộ phận không thể thiếu trong hệ thống mái nhà gỗ là rui mè, những thanh gỗ vững chãi giúp cấu thành khung đỡ mái, giữ cho mái nhà luôn chắc chắn và ổn định. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về rui mè là gì, cách lựa chọn rui mè phù hợp và những yếu tố cần lưu ý để đảm bảo một mái nhà bền vững, đẹp mắt. 
 

Rui mè là gì?

Rui mè nhà gỗ là các bộ phận cấu thành hệ mái của nhà gỗ truyền thống tại Việt Nam. Chúng có vai trò quan trọng trong việc tạo khung đỡ và cố định hệ mái, giúp mái nhà luôn chắc chắn và bền vững.

- Rui là các thanh gỗ nằm ngang, được đặt dọc theo chiều dài của mái nhà. Chức năng chính của rui là đỡ các thanh mè và giữ cho mái nhà ổn định. 

- Mè là các thanh gỗ đặt vuông góc với rui, chạy dọc từ đỉnh mái xuống dưới. Mè có nhiệm vụ nâng đỡ ngói hoặc vật liệu lợp mái, đảm bảo chúng không bị xô lệch.

Rui và mè phối hợp với nhau tạo thành hệ khung đỡ mái nhà chắc chắn. Nhờ sự sắp xếp hợp lý, lực được phân bổ đều trên toàn bộ mái, giúp mái nhà luôn vững chãi và bền lâu theo thời gian.

Tầm quan trọng của rui mè trong nhà gỗ truyền thống

Được bố trí khéo léo, rui mè nhà gỗ không chỉ giúp phân bổ lực đều, giữ cho mái luôn ổn định mà còn giữ chặt các viên ngói, chống lại sự tác động của thời tiết.

- Đảm bảo sự vững chắc cho mái nhà: Trong kiến trúc nhà gỗ truyền thống, hệ mái luôn đóng vai trò quan trọng trong việc giữ cho ngôi nhà ổn định và bền vững. Rui mè được thiết kế để phân bố lực đều trên mái, giúp tránh hiện tượng mái bị võng, cong vênh hoặc sụp đổ khi chịu tác động của gió mạnh hoặc thời tiết khắc nghiệt.

- Đóng vai trò trong việc giữ ngói và che chắn: Với thiết kế xen kẽ giữa rui và mè, mái nhà trở nên kín kẽ, bảo vệ không gian bên trong khỏi nắng, mưa, và gió lạnh. Điều này góp phần duy trì sự thoải mái và khô ráo cho ngôi nhà, nhất là trong những vùng khí hậu mưa nhiều.

- Góp phần tạo nên nét thẩm mỹ của nhà gỗ: Các ngôi nhà gỗ 3 gian 8 cột thường có mái dốc, lợp ngói theo hàng thẳng tắp, tạo cảm giác trang nghiêm và cổ kính. Rui mè không chỉ có chức năng kỹ thuật mà còn tạo điểm nhấn thẩm mỹ, phản ánh sự khéo léo của những người thợ mộc lành nghề.

Kích thước rui mè gỗ trong nhà gỗ truyền thống

Trong kiến trúc nhà gỗ truyền thống, kích thước rui mè nhà gỗ được tính toán kỹ lưỡng để đảm bảo độ bền vững và thẩm mỹ cho mái nhà. 

Kích thước rui gỗ

Rui là các thanh gỗ nằm ngang, thường có kích thước tùy thuộc vào quy mô và thiết kế của mái nhà.

- Chiều dài: Thường từ 3m đến 5m, tùy theo chiều rộng của mái.

- Tiết diện: Hình chữ nhật hoặc vuông, phổ biến nhất là 4x6 cm, 5x7cm hoặc 6x8cm.

- Khoảng cách giữa các rui: Thông thường từ 50cm đến 60 cm.

Kích thước mè gỗ

Mè là các thanh gỗ vuông góc với rui, chạy dọc theo độ dốc của mái. 

- Chiều dài: Tùy thuộc vào độ dốc và chiều dài của mái, thường từ 2m đến 4m.

- Tiết diện: Nhỏ hơn rui, thường là 3x4 cm hoặc 4x5 cm.

- Khoảng cách giữa các mè: Thường từ 30cm đến 40cm để đảm bảo các viên ngói được nâng đỡ chắc chắn.
 

Cách lựa chọn rui mè gỗ phù hợp cho nhà gỗ truyền thống

Để lựa chọn rui mè phù hợp, các gia chủ cần cân nhắc kỹ lưỡng dựa trên loại nhà gỗ, yếu tố khí hậu, địa hình cũng như chi phí và tính thẩm mỹ.

Tùy thuộc vào loại nhà gỗ

Mỗi loại gỗ đều có đặc tính riêng biệt, từ độ bền, độ nặng đến khả năng chống chịu thời tiết. Chẳng hạn, nhà gỗ lim thường yêu cầu rui mè chắc chắn, kích thước lớn để đảm bảo độ bền, vì gỗ lim nặng và cứng. 

Trong khi đó, nhà gỗ mít có đặc điểm nhẹ hơn, mềm hơn nên rui mè có thể nhỏ hơn một chút nhưng vẫn đảm bảo được khả năng chịu lực. Đối với nhà gỗ sến, vì đây là loại gỗ cứng và nặng, rui mè cũng cần có kích thước đủ lớn và chắc chắn, đồng thời phải qua xử lý kỹ để tránh nứt vỡ.

Yếu tố khí hậu và địa hình

Ở vùng đồng bằng, khí hậu ôn hòa, ít chịu ảnh hưởng của gió mạnh, có thể chọn kích thước rui mè gỗ vừa phải, chủ yếu là các loại gỗ nhẹ như xoan hoặc mít.

Ngược lại tại vùng trung du và miền núi, do địa hình dốc và gió mạnh, rui mè cần chắc chắn hơn, ưu tiên sử dụng các loại gỗ có khả năng chống mối mọt và chịu lực tốt như lim hoặc sến. Đặc biệt đối với các vùng có khí hậu ẩm ướt, việc xử lý chống thấm và chống nấm mốc cho rui mè là điều cần thiết để tăng độ bền

Chi phí và thẩm mỹ

Đối với các công trình nhà gỗ lớn và yêu cầu cao về mặt thẩm mỹ, rui mè thường được làm từ gỗ quý, có độ bền cao và được gia công tỉ mỉ. Tuy nhiên nếu ngân sách hạn chế, gia chủ có thể lựa chọn các loại gỗ phổ thông hơn như gỗ xoan hay gỗ mít, kết hợp với lớp sơn bảo vệ để tăng tuổi thọ. 

Ngoài ra, sử dụng rui mè đồng bộ với chất liệu của kèo và cột cũng giúp tổng thể ngôi nhà gỗ hài hòa hơn, tạo điểm nhấn thẩm mỹ truyền thống.

Một số lưu ý khi thi công hệ thống rui mè nhà gỗ

Khi thi công hệ thống rui mè nhà gỗ truyền thống, có một số yếu tố quan trọng cần lưu ý để đảm bảo mái nhà được vững chắc, bền bỉ và thẩm mỹ. Dưới đây là những lưu ý cơ bản trong quá trình thi công:

- Chú trọng đến kỹ thuật thi công: Các thanh rui và mè phải gắn kết chắc chắn, sử dụng các mối nối phù hợp để đảm bảo hệ thống mái không bị xô lệch hay rung lắc. Các mối nối phải được gia công cẩn thận, đảm bảo độ bền cao, giúp hệ mái giữ được sự ổn định trong suốt thời gian sử dụng. 

- Đảm bảo yếu tố thẩm mỹ: Hệ thống rui mè nên được làm từ cùng một loại gỗ với cột, kèo và các bộ phận khác của mái để tạo sự đồng nhất và hài hòa trong thiết kế. Tránh tình trạng sử dụng nhiều loại gỗ khác nhau, gây mất thẩm mỹ và không đồng bộ.

- Kiểm tra chất lượng: Sau khi thi công xong, thợ cần kiểm tra định kỳ hệ thống rui mè để phát hiện sớm các dấu hiệu của mối mọt, nứt vỡ hay cong vênh, từ đó có biện pháp bảo dưỡng kịp thời.
 

Qua bài viết của Nhà Gỗ Việt Nam, rui mè gỗ đóng vai trò vô cùng quan trọng trong xây dựng nhà gỗ truyền thống, không chỉ giúp tạo khung đỡ chắc chắn cho mái nhà mà còn góp phần giữ ngói ổn định và đảm bảo tính thẩm mỹ của công trình. Việc lựa chọn rui mè phù hợp là yếu tố quyết định đến độ bền, khả năng chịu lực và vẻ đẹp tổng thể của ngôi nhà. Để đảm bảo ngôi nhà gỗ luôn vững chắc và bền đẹp theo thời gian, gia chủ cần xem xét kỹ lưỡng loại gỗ, điều kiện khí hậu, địa hình và ngân sách trước khi đưa ra quyết định. 

Tham khảo thêm:

• Dầm là gì? Tìm hiểu vai trò và kích thước dầm nhà gỗ
• Nhà gỗ lắp ghép | Mẫu đẹp, Tiện lợi, Kết cấu thông minh
• Hoành của nhà gỗ là gì? Kích thước và ý nghĩa phong thủy